Đằng sau câu chuyện thu nhập thụ động

Một trong những vấn đề mà rất nhiều người thường đặt câu hỏi đó là làm thế nào để tạo ra nguồn thu nhập thụ động. Tiếng Anh còn được gọi là “Passive Income”. Khái niệm  được phổ biến trong 10 năm gần đây liên quan đến xu hướng sách tài chính cá nhân từ nước ngoài du nhập vào Việt Nam.

Tóm lược

• Phần lớn chúng ta đều thích thu nhập thụ động
• Thu nhập thụ động hoạt động như thế nào
• Điều kiện để chúng ta có thể tạo ra thu nhập thụ động

           Về thu nhập thụ động, chúng ta có thể lấy ví dụ như chúng ta có một mảnh đất và chúng ta cho thuê mặt bằng với thu nhập hàng tháng là 20 triệu đồng. Về cơ bản, khi có phần tài sản đó thì chúng ta không cần làm gì mà vẫn có thể tạo ra được thu nhập thụ động là 20 triệu đồng. Người ta luôn luôn hướng chúng ta đến việc làm sao để có những tài sản đó thì chúng ta cần làm rõ những khái niệm này vì những điều này có thể ảnh hưởng rất nhiều về mặt suy nghĩ của chúng ta.

           Phần lớn mọi người thích từ thu nhập thụ động nhưng tôi không biết lí do mà chúng ta đang thích là có đúng hay không. Có vẻ chúng ta thích thu nhập thụ động là vì với thu nhập này chúng ta không cần phải làm gì. Phần lớn những nguồn thu nhập khác để làm thì chúng ta phải bỏ ra thời gian để làm việc. Nhưng với nguồn thu nhập thụ động thì chúng ta không cần phải làm gì. Đôi khi điều này sẽ dẫn đến những tác động tiêu cực hơn là tích cực bởi vì chúng ta đang bắt đầu đánh giá thấp giá trị của sức lao động và chúng ta sẽ có khuynh hướng lười lao động.

           Cho nên, chúng ta cần phải hiểu đúng về thu nhập thụ động là như thế nào. Để hiểu được thu nhập thụ động, chúng ta cần phải xem lại về quá trình chuyển hóa từ nguồn lực con người sang nguồn lực tài chính. Theo thời gian khi chúng ta đi làm, chúng ta sẽ chuyển hóa dần nguồn lực con người sang nguồn lực tài chính.

           Giữa nguồn lực con người và nguồn lực tài chính sẽ có những sự khác biệt. Đối với nguồn lực con người thì nó sẽ nằm bên trong chúng ta, ví dụ như trong một giờ chúng ta tạo ra 200 ngàn nhưng nếu chúng ta không tạo ra 200 ngàn thì một giờ đó không có nghĩa. Một người có thể dành ra ba giờ để đi nhậu và lẽ ra trong 3 giờ đó chúng ta có thể tạo ra 300 ngàn, như vậy qua ngày hôm sau thì chúng ta đã mất đi 3 giờ làm việc của ngày hôm trước. Nhưng nếu chúng ta tạo ra được 300 ngàn thì 300 ngàn đó không bị mất đi, nó vẫn ở đó và có thể tạo ra được giá trị lớn hơn. Giả sử chúng ta có thể sử dụng 300 ngàn đó để gửi vào ngân hàng, về cơ bản mỗi tháng chúng ta sẽ được 0.5% thì số tiền chúng nhận được là 1,5 ngàn và cứ thế mỗi tháng với 300 ngàn chúng ta sẽ được 1,5 ngàn. Số tiền mang lai tuy nhỏ nhưng chúng ta hãy tưởng tượng số tiền đó không phải là 300 ngàn mà là 300 triệu, như vậy với mỗi tháng chúng ta sẽ nhận được 1,5 triệu. Và 1,5 triệu đó chúng ta gọi là thu nhập thụ động vì nó được sinh ra từ khối tài sản tài chính mà chúng ta đang có.

           Như vậy, bản chất của thu nhập thụ động được sinh ra khi con người tích lũy đủ lượng lớn tài sản tài chính mà ở đó chúng ta có những thu nhập thụ động mà không cần phải lao động. Đó là lí do vì sao rất nhiều người thích các câu nói của những tác giả sách đó là “Sau khi bạn ngủ, tiền vẫn được sinh ra”. Nhưng để chúng ta có thu nhập thụ động thì chúng ta cần phải có khối tài sản tài chính nhất định.

           Để lấy ví dụ cho các bạn, tôi sẽ kể một câu chuyện về người bạn đang làm công việc kĩ sư với thu nhập tương đối tốt và bạn đặt bài toán cho tôi đó là có cách nào để tạo ra được những nguồn thu nhập thụ động để trả tiền sinh hoạt phí cho con của bạn. Ở đây chúng ta đang tìm đường rất khôn ngoan, việc trả tiền sinh hoạt phí cho con đó là trách nhiệm hiển nhiên với chúng ta. Nhưng nếu tạo ra được thu nhập thụ động sẽ giúp cho chúng ta thoải mái hơn trong chi tiêu cho con mình.

           Bài toán ở đây, để có 7 triệu mà không liên quan đến tiền lương thì một năm sẽ tạo ra được 84 triệu. Nếu có nguồn thu nhập là 84 triệu thì đòi hỏi bạn phải có khối tài sản tài chính nhất định và khối tài sản tài chính đó phải là bao nhiêu để chúng ta có được 84 triệu hàng năm. Hãy lấy một ví dụ với lãi suất ngân hàng hiện nay là 5% và để có được 84 triệu/năm, đòi hỏi chúng ta phải có khối tài sản gần 1,7 tỷ đồng. Như vậy nếu chúng ta có 1,7 tỷ đồng trong ngân hàng thì chúng ta sẽ không cần lo tiền sinh hoạt của con mình.

           Nhưng câu chuyện ở đây đó là làm sao để có được 1,7 tỷ đồng? Đó là chúng ta phải tiết kiệm để có thể có khối tài sản đó. Chúng ta hãy hình dung nếu chúng ta dư 15 triệu/ tháng thì chúng ta sẽ tiết kiệm bao lâu để có tiết kiệm được khối tài sản 1,7 tỷ đồng. Vậy với 15 triệu/ tháng chúng ta sẽ có được 180 triệu/ năm. Về cơ bản nếu chúng ta tiết kiệm tiền theo cách truyển thống thì với 10 năm chúng ta sẽ tiết kiệm được số tiền đó nhưng nếu chúng ta gửi tiết kiệm ngân hàng và với số tiền lãi nhân lên thì chỉ cần mất 8 năm. Nếu chúng ta nghĩ rằng đến năm 32 tuổi, bạn sẽ có con và vài năm sau đó con của bạn sẽ đến trường và bạn mong muốn con bạn được học ở ngôi trường tốt. Như vậy để có được số tiền là 1,7 tỷ đồng ở tuổi 32 thì ngay ở tuổi 24 bạn đã phải tiết kiệm thì đến lúc đó bạn sẽ có đủ 7 triệu để tiêu dùng hàng tháng và chúng ta hoàn toàn không sử dụng đến số tiền 1,7 tỷ đồng. Sau khi con bạn đi học lên đến một cấp khác thì số tiền này sẽ được sử dụng cho mục đích khác.

           Vậy đó chính là ý nghĩa về thu nhập thụ động. Để có được điều này đòi hỏi chúng ta phải làm việc, vẫn phải tích lũy tài sản và những tài sản đó sẽ là nguồn sinh lợi ra thu nhập thụ động cho chúng ta.