Kết quả kinh doanh ngành thép nửa đầu năm 2024

Những khó khăn tài chính vẫn còn đó, đè nặng lên các doanh nghiệp, khiến họ chưa sẵn sàng để đầu tư mở rộng sản xuất mạnh mẽ. Ngoại lệ duy nhất có thể kể đến là Tập đoàn Hòa Phát, một trong những công ty thép lớn nhất Việt Nam, tiếp tục đầu tư mạnh mẽ để mở rộng sản xuất, tận dụng cơ hội gia tăng thị phần trong bối cảnh thị trường vẫn còn nhiều thách thức. Sự khác biệt trong chiến lược này cho thấy sự phân hóa rõ rệt trong ngành, với những doanh nghiệp có khả năng tài chính mạnh mẽ sẵn sàng đối mặt với rủi ro, trong khi phần lớn các doanh nghiệp còn lại vẫn chọn cách tiếp tục duy trì hoạt động hiện tại, tránh mạo hiểm trong việc mở rộng đầu tư.

Tuy nhiên, sau giai đoạn khó khăn, thị trường thép đã bắt đầu có dấu hiệu phục hồi tích cực trong thời gian gần đây. Nhu cầu xuất khẩu thép tăng trở lại, giá thép ổn định hơn trên thị trường quốc tế, và kết quả kinh doanh của nhiều doanh nghiệp đã có những cải thiện đáng kể. Các công ty lớn như Hòa Phát tiếp tục duy trì và mở rộng sản xuất, tận dụng cơ hội để gia tăng thị phần trong bối cảnh thị trường dần phục hồi. Biên lợi nhuận gộp của toàn ngành đã tăng lên, đặc biệt là ở các công ty lớn với công nghệ và mô hình kinh doanh hiệu quả. Mặc dù thị trường trong nước vẫn còn nhiều thách thức, nhưng sự phục hồi trong xuất khẩu và giá thép đã mang lại một luồng gió mới, giúp các doanh nghiệp thép vượt qua giai đoạn khó khăn và bước vào một giai đoạn phát triển mới.

Kết quả kinh doanh và tình hình đầu tư năm 2024

Ngành thép Việt Nam đã ghi nhận sự hồi phục đáng kể trong quý 2 năm 2024, với doanh thu toàn ngành tăng 30.2% so với cùng kỳ năm ngoái. Sự tăng trưởng này không chỉ diễn ra ở các công ty lớn mà còn ở cả các công ty vừa và nhỏ, trong đó nhóm các công ty nhỏ đạt mức tăng trưởng mạnh mẽ nhất với 71%. Nguyên nhân chính của sự hồi phục này là do nhu cầu xuất khẩu thép đã tăng trở lại sau một thời gian dài bị đình trệ, cùng với việc giá thép dần ổn định hơn trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, nhu cầu xây dựng trong nước vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện đáng kể, do ngành bất động sản vẫn còn gặp nhiều vướng mắc, đặc biệt là về pháp lý và tài chính. Điều này cho thấy, mặc dù xuất khẩu đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy doanh thu của ngành thép, nhưng thị trường trong nước vẫn cần nhiều yếu tố để có thể hồi phục hoàn toàn và hỗ trợ sự phát triển bền vững của ngành.

Trong quý 2 năm 2024, biên lợi nhuận gộp toàn ngành đã đạt trung bình 6.6%, tăng đáng kể so với mức 4.3% của cùng kỳ năm ngoái. Nhóm các công ty lớn đạt biên lợi nhuận gộp 11.6%, tăng từ mức 9.3%, trong khi nhóm các công ty vừa đạt 4.1%, tăng từ 0.9%, còn nhóm các công ty nhỏ lại ghi nhận sự giảm sút trong biên lợi nhuận gộp, từ 4.9% xuống còn 1.9%. Sự phân hóa này chủ yếu do sự khác biệt trong mô hình kinh doanh giữa các nhóm công ty, với các công ty lớn thường có cơ sở sản xuất từ nguyên liệu thô và công nghệ tiên tiến hơn, trong khi các công ty nhỏ chủ yếu theo đuổi mô hình phân phối với công nghệ cũ, ít có khả năng cạnh tranh về chi phí.

Mặc dù kết quả kinh doanh đã có những dấu hiệu tích cực, các doanh nghiệp trong ngành thép vẫn chưa sẵn sàng đầu tư mạnh mẽ vào tài sản cố định để gia tăng công suất sản xuất. Sự thận trọng này chủ yếu xuất phát từ tình hình tài chính khó khăn sau hai năm đầy biến động, khi nhiều doanh nghiệp đã phải đối mặt với chi phí cao và lợi nhuận thấp. Trong khi tăng trưởng tài sản dở dang của toàn ngành tăng 64.7% so với cùng kỳ năm ngoái, hơn 80% mức tăng trưởng này lại đến từ Tập đoàn Hòa Phát, công ty duy nhất tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào các dự án mới. Nếu loại bỏ Hòa Phát ra khỏi bức tranh, tài sản dở dang của toàn ngành giảm 23% và tài sản cố định cũng giảm 11.7% so với cùng kỳ. Điều này phản ánh rõ ràng sự thận trọng cao độ trong việc quản lý tài chính và chiến lược phát triển của các doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro và bất ổn.

Sự thận trọng trong đầu tư mới của các doanh nghiệp thép là một quyết định hợp lý trong bối cảnh thị trường vẫn còn nhiều biến động và rủi ro khó lường. Sau hai năm đầy khó khăn, nhiều doanh nghiệp đã phải tập trung vào việc duy trì thanh khoản và giảm thiểu rủi ro tài chính, thay vì đầu tư mạnh mẽ vào các dự án mở rộng sản xuất. Điều này đặc biệt rõ ràng ở các doanh nghiệp nhỏ và vừa, khi họ không có đủ nguồn lực để đầu tư vào công nghệ mới và mở rộng sản xuất. Ngược lại, các doanh nghiệp lớn như Hòa Phát, với nền tảng tài chính vững mạnh, đã có thể tiếp tục đầu tư vào các dự án dài hạn, tận dụng cơ hội để gia tăng thị phần trong tương lai. Sự phân hóa này cho thấy rằng, trong khi một số doanh nghiệp có thể tận dụng cơ hội để phát triển, thì phần lớn vẫn gặp khó khăn trong việc đối phó với những thách thức về tài chính và thị trường.

Chiến lược của các doanh nghiệp và triển vọng trong ngắn hạn

Sau thời gian tiết kiệm để duy trì thanh khoản trong giai đoạn khó khăn, các doanh nghiệp ngành thép vẫn đang phải đối mặt với áp lực tài chính lớn. Cả ngành chỉ có mỗi Tập đoàn Hòa Phát tiếp tục đầu tư mạnh mẽ, với hơn 15 nghìn tỷ đồng được chi ra trong quý 2 năm 2024 để đẩy nhanh tiến độ dự án Dung Quất 2, chiếm hơn 80% mức tăng trưởng tài sản của ngành. Ngược lại, các doanh nghiệp khác đang gặp nhiều khó khăn trong việc xoay sở vốn, với tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (D/E) tăng lên mức 1.6, so với 1.06 cùng kỳ năm ngoái. Điều này khiến các ngân hàng trở nên khắt khe hơn trong việc giải ngân vốn vay, làm gia tăng khó khăn tài chính cho các doanh nghiệp trong ngành. Các doanh nghiệp ngành thép đang phải đối mặt với bài toán khó: làm thế nào để cân bằng giữa việc duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định và đầu tư mở rộng để đón đầu nhu cầu trong tương lai.

Áp lực tài chính là một vấn đề lớn mà các doanh nghiệp ngành thép phải đối mặt, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường vẫn còn nhiều bất ổn và rủi ro khó lường. Nhiều doanh nghiệp đã phải cắt giảm chi phí, tái cơ cấu nợ, và tìm kiếm các nguồn tài chính mới để duy trì hoạt động. Tuy nhiên, việc tiếp cận vốn vay trở nên khó khăn hơn khi tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu tăng cao, làm giảm khả năng vay vốn của doanh nghiệp. Điều này đặc biệt gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, khi họ không có đủ nguồn lực để đầu tư vào các dự án mới và mở rộng sản xuất. Ngược lại, các doanh nghiệp lớn với nền tảng tài chính vững mạnh đã có thể tiếp tục đầu tư, tận dụng cơ hội để gia tăng thị phần và chuẩn bị cho sự hồi phục của thị trường trong tương lai.

Trong ngắn hạn, nhu cầu xây dựng trong nước vẫn chưa thể hồi phục mạnh mẽ do thu nhập của người dân chưa được cải thiện đáng kể và giá nhà đất vẫn ở mức cao. Dù Luật Bất động sản sửa đổi mang lại một số chuyển biến tích cực về pháp lý, vấn đề nguồn vốn cho các nhà phát triển bất động sản vẫn chưa được giải quyết triệt để. Trong bối cảnh này, các công ty thép lớn với nền tảng tài chính vững mạnh và mô hình kinh doanh hiệu quả sẽ có lợi thế cạnh tranh hơn trong việc mở rộng sản xuất và chiếm lĩnh thị phần khi nhu cầu hồi phục. Các công ty này có khả năng đáp ứng nhu cầu thị trường nhanh chóng, đồng thời tận dụng cơ hội để gia tăng thị phần trong bối cảnh thị trường đang dần hồi phục. Ngược lại, các công ty vừa và nhỏ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc duy trì và mở rộng hoạt động kinh doanh, tạo ra cơ hội cho các công ty lớn để mở rộng thị phần.

Ngành thép Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc hồi phục sau thời gian khó khăn, nhưng vẫn còn nhiều thách thức phía trước. Kết quả kinh doanh tuy khả quan, nhưng tình hình tài chính chưa đủ mạnh để các doanh nghiệp tự tin đầu tư mở rộng. Trong bối cảnh nhu cầu xây dựng trong nước chưa thể hồi phục ngay, các công ty lớn sẽ có lợi thế cạnh tranh hơn trong tương lai. Điều này tạo ra một bức tranh tổng thể về sự phân hóa ngày càng rõ rệt giữa các doanh nghiệp trong ngành thép Việt Nam. Những doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững mạnh, mô hình kinh doanh hiệu quả và khả năng đầu tư vào công nghệ sản xuất sẽ có nhiều cơ hội chiếm lĩnh thị trường trong tương lai, trong khi các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.